Η ξηρότητα κόλπου αποτελεί ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ή και μετά την εμμηνόπαυση. Αυτό, βέβαια, δεν αποκλείει το γεγονός η ξηρότητα κόλπου να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και για πολλούς λόγους. Παρότι αποτελεί ένα πολύ κοινό πρόβλημα, αρκετές είναι οι γυναίκες οι οποίες δεν επισκέπτονται το γυναικολόγο τους με αποτέλεσμα να καθυστερούν να βρουν λύση σε αυτό, με οποιοδήποτε κόστος μπορεί να έχει στην σεξουαλική ζωή και υγεία, καθώς και στην αυτοπεποίθηση της ασθενούς.
Η συνηθέστερη αιτία εμφάνισης ξηρότητας είναι τα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων, ορμόνη η οποία είναι υπεύθυνη για την ελαστικότητα και την υγρασία του κόλπου. Συνηθέστερα, πτώση στα επίπεδα οιστρογόνων παρατηρείται όταν πλησιάζει η εμμηνόπαυση. Άλλες αιτίες μείωσης οιστρογόνων αφορούν σε χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών, γέννα και θηλασμός, θεραπείες καρκίνου (π.χ. χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία), καθώς και φάρμακα αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού και της ενδομητρίωσης.
Βέβαια, η ξηρότητα του κόλπου δεν οφείλεται μόνο στα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων. Η λήψη αντιισταμινικών ή αντικαταθλιπτικών, το έντονο άγχος και στρες ή αυτοάνοσες παθήσεις όπως το σύνδρομο Sjögren μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη υγρασία και ξηρότητα του κόλπου.
Ποια άλλα προβλήματα μπορεί να συνυπάρχουν με την ξηρότητα του κόλπου;
Συνηθέστερα, η γυναίκα νιώθει πόνο και ενόχληση κατά τη σεξουαλική επαφή, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει και σε έλλειψη σεξουαλικής επιθυμίας και διάθεσης. Επίσης, η ξηρότητα κόλπου μπορεί να προκαλέσει ενόχληση κατά την άθληση, αλλά και να προκαλέσει λοιμώξεις στην περιοχή του κόλπου.
Συχνά παρατηρείται, επίσης, κνησμός (φαγούρα) στην περιοχή, αίσθημα καύσου (καψίματος) και ερεθισμός.
Τα παραπάνω συμπτώματα είναι ευρέως γνωστά και ως δυσπαρευνία, που οδηγεί σε πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή.
Πώς όμως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την ξηρότητα του κόλπου;
Παρόλο που η ξηρότητα κόλπου είναι ιδιαίτερα ενοχλητική και ταλανίζει πλήθος γυναικών ιδίως στην εμμηνόπαυση, το σημαντικό είναι πως υπάρχει λύση!
- Η πιο συνηθισμένη θεραπεία είναι η τοπική θεραπεία με οιστρογόνα, είτε σε μορφή κρέμας είτε σε αλοιφή, η οποία εφαρμόζεται απευθείας στην περιοχή του αιδοίου, ανακουφίζοντας τα συμπτώματα. Σε αντίθεση με ορμονική θεραπεία που λαμβάνεται από το στόμα, η θεραπεία με τοπικά σκευάσματα έχει δειχθεί πως είναι πιο ασφαλής, χωρίς σημαντικές μακροπρόθεσμες παρενέργειες.
- Η χρήση λιπαντικού κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής αυξάνει την υγρασία της περιοχής, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα συμπτώματα. Προτείνεται η χρήση λιπαντικών που έχουν ως βάση το νερό (και όχι λάδι), καθώς τα λιπαντικά με λάδι μπορεί να οδηγήσουν σε ερεθισμό ή ακόμη και σε πιο εύκολο σπάσιμο του προφυλακτικού.
- Η χρήση προϊόντων ενυδάτωσης κόλπου κάθε 1 με 2 μέρες μπορεί να αυξήσει την υγρασία του κόλπου, ανακουφίζοντας έτσι τα συμπτώματα ξηρότητας και ερυθρότητας.
- Η συχνή σεξουαλική επαφή, καθώς και τα προκαταρκτικά πριν τη συνεύρεση μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της ξηρότητας του κόλπου.
- Προτείνεται επίσης η κατανάλωση τροφών που είναι πλούσιες σε φυτοοιστρογόνα, όπως η σόγια, οι ξηροί καρποί και το τόφου. Τα φυτοοιστρογόνα έχουν παρόμοια δράση με αυτή των οιστρογόνων στον οργανισμό, εξισορροπώντας έτσι τη μείωση των οιστρογόνων.
Τι πρέπει να αποφεύγεται;
Καλλυντικά προϊόντα και προϊόντα προσωπικής υγιεινής κόλπου, τα οποία περιέχουν αρωματικές ουσίες ή χρωστικές, πρέπει να αποφεύγονται καθώς μπορεί να προκαλέσουν ξηρότητα και ερυθρότητα. Αυτό συμβαίνει διότι τα προϊόντα αυτά ενδέχεται να διαταράξουν τη φυσιολογική ισορροπία βακτηρίων του κόλπου, οδηγώντας έτσι σε διάφορα ενοχλητικά συμπτώματα.
Οι θεραπείες είναι κατάλληλες για όλες τις ασθενείς;
Ασθενείς με ιστορικό καρκίνου του μαστού, έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες, πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευτούν τον γιατρό τους προτού προβούν τοπική θεραπεία με οιστρογόνα.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με την Ιατρική Ομάδα του Ινστιτούτου Γυναικολογίας εδώ.